Diyaliz Ünitesi
03 Mart 2023


DİYALİZ  NEDİR?

Vücutta birikmiş üre gibi zararlı maddelerin ve aşırı suyun bir membran aracılığı ile vücuttan uzaklaştırılması işlemidir. İlerlemiş böbrek yetmezliğinin tedavisinde kullanılır. Diyaliz tedavisi bozulmuş böbrek işlevlerinin bir kısmını düzenleyerek yaşam  süresinin ve kalitesinin artmasını sağlar.

HANGİ HASTALARA DİYALİZ TEDAVİSİ GEREKLİDİR?

1- Böbrek fonksiyonlarının % 80 - 90'nı kaybetmiş hastalarda
2- Böbrek yetmezliğine bağlı tedavisi önlenemeyen kusmalarda
3- Tedaviye cevapsız sıvı fazlalığında
4- Böbrek yetmezliğine bağlı kanama eğilimi olanlarda
5- Böbrek yetmezliğine bağlı bilinç bulanıklığı olanlarda
6- Böbrek yetmezliğine bağlı perikardit olanlarda

BÖBREK YETMEZLİĞİNİN TANISI NASIL YAPILIR ?

1- İdrar testi: Kan protein şeker tespit edilebilir.
2- İdrar kültürü : İdrar yolu iltihabının tespitinde önemlidir.
3- 24 saatlik idrarda protein kaybı tespit edilebilir.
4- Kan testleri : Üre kreatinin sodyum potasyum kalsiyum fosfor düzeyleri tanı açısından önemlidir.
5- USG(Ultrasaund): Böbrekler idrar yolları idrar torbası görüntülenebilir.
6- IVP(intra-venöz pyelografi) : Damardan boyalı ilaç verilerek böbrek idrar yollarının görüntülemesi  sağlanır.
7- Böbrek Biyopsisi : Böbrekten parça alınarak incelemesi esasına dayalı


DİYALİZ ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

1. Hemodiyaliz 
2. Periton diyalizi
 
   Hemodiyaliz:

Hemodiyaliz hastanın kanının özel filtreler aracılığıyla temizlenmesidir.Bu amaçla diyaliz cihazları kullanılır ve bu işlem genelde haftada üç kez yapılır. Hemodiyalizde vücuttan 3-4 saat içerisinde 60-80 litre kan diyaliz cihazındaki özel membranlardan geçirilerek vücuda geri verilir.

 Diyaliz makinesi karmaşık olmayan bir sisteme sahiptir. Hasta kişilerin kanınını temizlemek ve gereken düzeye getirmek için böbreklerin yapmakla görevli olduğu işleri vücut dışında yapmaktadır. Diyaliz makinesi insandan atar damar ve toplar damar olmak  olmak üzere 2 ayrı yerden kanı alıp bunları temizleyip, vücudun bir parçası gibi tekrar akışı sağlamaktadır. Yapı olarak, kanı süzmek için genelde kimyasal veya hayvansal yapıda zarlar kullanılır. Makine içinde iki tüp bulunur bu tüplerde tuzlu solisyon vardır. Zararlı maddeler zar yardımı ile ayrılarak birinci tüpe alınır ve temizlenen kan tekrar pompalanarak süreklilik sağlanır.  Damardan diyaliz için kanın alınmasının 3 çeşidi vardır.Kol kısmından alınırsa fistül, boyun kısmından alınırsa jugular vene, boyun ve ya bacaktan alınması fark etmeksizin sentetik bir malzeme ile alınmasına ise sant denir. Hastanın durumu acilse genelde boyun-omuz bölgesinden kolayca atar ve toplar damarlardan alınır. Hastanın acil bir durumu yoksa ön koldan bir toplar bir atar damar seçilir. Fistül alının bölgeye hasta özen göstermelidir. Açılan damar yolu sürekli olarak kullanılacağından tekrar tekrar açmak yerine bir defaya mahsus kapaklı bir sistem ile tek seferde açılıp her seferinde kullanılabilinmektedir.

Dikkat edilmesi gereken bazı hususlar vardır.

 Kanın alındığı kolun yük kaldırmaması, saat,bilezik, kayış gibi aksesuarların kullanılmaması, dar ve sıkı kıyafetlerin giyilmemesi gerekmektedir. Ayrıca fistül oynanmamalı, hareket ettirilmemelidir. Kan yapısı gereğince pıhtılaşmak istemekte ve fistülün olduğu bölgeyi tıkanmasına sebep olmaktadır. Bunları önlemek için bazı damar genişletici kremlerin kullanılması, sıcak su ile ovulması.

 Periton  Diyaliz:
       
Periton karın boşluğunda bulunan organların etrafındaki zar için kullanılan tıbbi terimdir. Periton zarının (membran) insanlardaki yüzey alanı yaklaşık 2 m2dir. Periton diyalizinde (hemodiyalizden farklı olarak özel bir membran yerine) periton membranı kullanılır. İlk kez 1923 yılında Ganter tarafından gerçekleştirilmiştir. Periton diyalizinin gerçekleşmesi için 3 teknik unsura gereksinim vardır: 

        1. Karına yerleştirilmiş kateter 

        2. Uygun diyaliz sıvısı 

        3. Kateter ve diyaliz sıvısı arasındaki bağlantı sistemi

 Periton diyalizi tedavisi değişik şekillerde uygulanabilir. Bunlardan en sık uygulanan teknik sürekli ayaktan periton diyalizidir. Periton diyalizi makinesi kullanılarak değişik periton diyalizi teknikleri geliştirilmiştir

      Periton boşluğuna doldurulan diyaliz sıvısının 4-8 saat beklemeyi takiben yenisi ile değiştirildiği basit bir yöntemdir. Genellikle günde 4 kez hastanede veya evde yapılır. En önemli avantajı hasta tarafından evde yapılabilmesidir. Bu tedavinin başarılı olmasında eğitim çok önemlidir.

 Hastanemiz Diyaliz Ünitesinde 19 adet Diyaliz makinesi ile hizmet verilmektedir.2020 yılı içinde ortalama Hemodiyalize giren hasta sayısı 69 olup  9786  seans diyaliz hizmeti verilmiştir.